Yeme bozukluğu

Yeme Bozukluğu, bireylerin yemek yeme alışkanlıklarının, bedensel algılarının ve duygusal durumlarının anormal derecelere ulaşmasıyla ortaya çıkan bir psikolojik hastalıktır. Bu bozukluklar, genellikle bireylerin vücut imajıyla ilgili takıntılı düşünceler geliştirmelerine yol açar ve bu düşünceler, aşırı yeme (bulimia nervoza) veya aşırı yemek kısıtlama (anoreksiya nevroza) gibi davranışlara dönüşebilir. Yeme bozuklukları, psikolojik, biyolojik ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesiyle gelişebilir ve genellikle gençlik ve erken yetişkinlik dönemlerinde başlar.

Yeme Bozukluklarının Türleri

Yeme bozuklukları iki ana türde sınıflandırılabilir:

Anoreksiya Nevrosa: Anoreksiya nevrosa, aşırı kilo kaybı ve yemek yemeyi reddetme ile karakterize edilen bir hastalıktır. Bireyler, kendilerini aşırı kilolu hissettikleri için yemek yemekten kaçınırlar. Bu bozukluk, beden algısının çarpık olmasına yol açar ve ciddi fiziksel sağlık sorunlarına yol açabilir.
Bulimia Nevrosa: Bulimia nervoza, aşırı yeme krizleriyle başlayan, ardından bu yemekleri kusma, aşırı egzersiz yapma veya laksatif kullanma gibi yöntemlerle telafi etme davranışlarıyla devam eden bir yeme bozukluğudur. Bulimia nervoza, duygusal boşluk ve kontrol kaybı ile ilişkilidir.

Anoreksiya Nevrosa Belirtileri Nelerdir?

Anoreksiya nevrosa, vücut imajı ile ilgili yanlış algılar ve aşırı kilo kaybı ile karakterize edilir. Bu bozukluğun yaygın belirtileri şunlardır:

Aşırı kilo kaybı: Birey, normalden çok daha düşük bir kiloya düşer ve kilo kaybını sağlıksız bir şekilde sürdürmeye çalışır.
Yemek yeme korkusu: Birey, yiyecekleri aşırı derecede kısıtlar veya yemek yemekten tamamen kaçınır.
Vücut algısı bozukluğu: Kişi, kendisini aşırı kilolu görür ve bu nedenle yemeği reddeder.
Egzersiz yapma takıntısı: Kişi, aşırı egzersiz yaparak kalori yakmayı amaçlar.
Yorgunluk ve halsizlik: Aşırı kilo kaybı, vücutta enerji eksikliğine yol açar ve kişi sürekli olarak yorgun hissedebilir.
Adet döngüsünün durması: Kadınlarda, aşırı düşük kilo nedeniyle adet döngüsü durabilir veya bozulabilir.

Bulimia Nevrosa Belirtileri Nelerdir?

Bulimia nevrosa, aşırı yeme ve bu yediği yemekleri telafi etme davranışlarıyla tanınır. Bu bozukluğun belirtileri şunlar olabilir:

Aşırı yeme krizleri: Kişi, kontrollü bir şekilde yemek yerken, bir anda aşırı miktarda yemek yemeye başlar ve bu durum sık sık tekrarlanabilir.
Yemekleri telafi etme davranışları: Yediği yiyecekleri kusturmak, aşırı egzersiz yapmak veya laksatif kullanmak gibi telafi etme davranışları sergilenebilir.
Suçluluk ve utanma: Kişi, aşırı yediği yiyecekler nedeniyle suçluluk hissi duyabilir ve bu davranışları gizlemeye çalışabilir.
Duygusal boşluk hissi: Yeme krizleri genellikle stres, depresyon veya kaygı gibi duygusal durumlarla ilişkilidir.
Vücut algısı bozukluğu: Kişi, vücudunun şeklini ve boyutunu olumsuz bir şekilde değerlendirir ve bu düşünceye dayanarak yemek yeme alışkanlıkları geliştirebilir.

Yeme Bozuklukları Kimlerde Görülür?

Yeme bozuklukları, genellikle gençler ve erken yetişkinlik döneminde başlar. Ancak her yaş grubundan bireyde görülebilir. Aşağıdaki faktörler, yeme bozukluğu gelişme riskini artırabilir:

Genetik faktörler: Ailede yeme bozukluğu öyküsü olan bireylerde, bu tür bozuklukların gelişme riski daha yüksektir.
Psikolojik faktörler: Anksiyete, depresyon, düşük benlik saygısı veya mükemmeliyetçilik gibi psikolojik durumlar yeme bozukluklarının gelişimine katkıda bulunabilir.
Çevresel faktörler: Medyanın vücut görüntüsüyle ilgili dayattığı ideal normlar, çevresel baskılar ve olumsuz yorumlar, bireylerin vücut algılarını etkileyebilir.
Toplumsal baskılar: Özellikle genç yaşlarda, arkadaş çevresi veya okulda yapılan kıyaslamalar, yeme bozukluklarını tetikleyebilir.

Yeme Bozuklukları Tedavi Edilebilir Mi?

Evet, yeme bozuklukları tedavi edilebilir. Tedavi, bireyin bozukluğun türüne ve şiddetine göre değişebilir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

Psikoterapi: Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve diğer terapi yöntemleri, bireylerin yeme bozukluğunun kökenine inmesine yardımcı olabilir. Terapi, sağlıklı yeme alışkanlıkları geliştirmeye ve bedensel algıyı düzeltmeye yönelik çalışır.
İlaç tedavisi: Depresyon ve anksiyete gibi eşlik eden psikolojik durumlar için antidepresanlar ve anksiyolitik ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca, bulimia nervozada kullanılan ilaçlar, yeme krizlerini azaltmada etkili olabilir.
Aile terapisi: Aile içindeki destek, tedavi sürecinde önemli bir yer tutar. Aile terapisi, aile üyelerinin hastalığı anlamalarına ve destekleyici bir ortam yaratmalarına yardımcı olabilir.
Beslenme terapisi: Beslenme uzmanları, bireylerin sağlıklı bir şekilde yemek yemelerini sağlayacak şekilde rehberlik ederler. Bu terapi, vücut ağırlığını yönetmeye yönelik stratejiler sunar.

Yeme Bozuklukları Ne Değildir?

Yeme bozuklukları, sadece bir diyet veya kilo verme isteği değildir. Bu hastalıklar, kişinin zihin sağlığı ve bedensel algısı ile ilgili daha derin psikolojik sorunlarla ilişkilidir. Yeme bozuklukları, tedavi edilmediğinde ciddi sağlık problemlerine yol açabilir ve hayatı tehdit edebilir. Bu nedenle, doğru tanı ve tedavi süreci oldukça önemlidir.